Νέα

• Uncategorized
• 06/09/2021

Ακραία καιρικά φαινόμενα και κλιματική αλλαγή

Τι καλούμε ακραία καιρικά φαινόμενα;Τα ακραία καιρικά φαινόμενα ή τα ακραία κλιματικά φαινόμενα είναι καιρικά φαινόμενα που είναι απροσδόκητα, ασυνήθιστα, σοβαρά, έχουν υψηλό αντίκτυπο στην κοινωνία ή είναι εξαιρετικά σπάνια. Ο χαρακτηρισμός τέτοιων γεγονότων βασίζεται κυρίως σε στατιστικά στοιχεία· Ρωτούμε τους αριθμούς μας ερωτήσεις όπως “πόσο συχνά στο παρελθόν, τέτοια γεγονότα έχουν συμβεί;” ή “πόσο πιθανό είναι να συμβεί αυτό το συγκεκριμένο γεγονός;”.

Μερικά παραδείγματα ακραίων καιρικών φαινομένων σε μεγάλη κλίμακα είναι ο καύσωνας και τα κρύα κύματα, οι πλημμύρες, οι ξηρασίες, οι τροπικοί κυκλώνες και για πιο εντοπισμένα καιρικά φαινόμενα μπορούμε να συμπεριλάβουμε ισχυρούς ανέμους, καταιγίδες, ανεμοστρόβιλους, χαλαζοπτώσεις, ακραίος ρυθμός βροχόπτωσης κλπ. 

Γιατί συμβαίνουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα; 

Τα περισσότερα από τα σοβαρά ακραία καιρικά γεγονότα αποτελούν φυσικό μέρος του κλιματικού μας συστήματος, γεγονός το οποίο καλούμε συχνά ως “φυσική μεταβλητότητα”.  Η ατμόσφαιρα είναι ένα πολύπλοκο και δυναμικό σύστημα που επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες που συνδυάζονται για να δημιουργήσουν το οικοσύστημά μας.  Τα καιρικά φαινόμενα μπορεί να παρουσιάσουν κάποια διακύμανση, και έτσι τα ακραία καιρικά φαινόμενα μπορούν να αποδοθούν, τουλάχιστον εν μέρει, στη φυσική μεταβλητότητα. Παραδείγματα φυσικών κλιματικών διακυμάνσεων στη μεγάλη κλίμακα είναι η ταλάντωση Ελ Νίνιο ή η ταλάντωση του Βόρειου Ατλαντικού. Έτσι, δεν μπορεί να κατηγορηθεί άμεσα για όλα τα ασυνήθιστα καιρικά φαινόμενα που συναντούμε η κλιματική αλλαγή.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα όμως ενισχύονται από το κοινό αποτέλεσμα της κλιματικής μεταβλητότητας σε συνδυασμό με τους εξωτερικούς παράγοντες που επιβάλλονται από ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες επηρεάζουν όλα τα κύρια συστατικά του κλιματικού συστήματος, με μερικά η επίδρασή τους να γίνεται αντιληπτή κατά τη διάρκεια δεκαετιών και άλλα κατά τη διάρκεια των αιώνων.

Ποιες περιοχές θα επηρεασθούν στο μέλλον και με ποιο τρόπο;

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή IPCC (AR6), όλες οι περιοχές σε όλο τον πλανήτη είναι πιθανές υποψήφιες για να αντιμετωπίσουν ακραίες καιρικές συνθήκες, οπότε απαιτείται περισσότερη συνοπτική, περιφερειακή και τοπική έρευνα για τον εντοπισμό του κινδύνου εμφάνισης των ιδιαίτερα σοβαρών καιρικών φαινομένων. Έχει δειχθεί από την έκθεση αυτή ότι η εμφάνιση έντονων καιρικών φαινομένων έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, και σε συχνότητα εμφάνισης αλλά και σε ένταση. Έχει επιπλέον υπολογισθεί ότι η πιθανότητα κάποιος να αναγκαστεί να μετεγκατασταθεί λόγω των έντονων καιρικών φαινομένων (πλημμύρες, κυκλώνες, πυρκαγιές) έχει τριπλασιαστεί σε σύγκριση με την πιθανότητα εκτοπισμού από ένοπλη σύγκρουση. Ενώ δε οι καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα δεν αφορούν αποκλειστικά τις φτωχότερες χώρες, αυτές τείνουν να τις επηρεάζουν σοβαρότερα λόγω των ανεπαρκών υποδομών στις χώρες αυτές οι οποίες δεν μπορούν να εξασθενίσουν τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων, της έλλειψης μεθόδων και πολιτικής μετριασμού για τέτοια γεγονότα και της συγκέντρωσης μεγάλου μέρους του πληθυσμού σε γεωγραφικές περιοχές περιορισμένου μεγέθους.

Ποιες είναι οι ακραίες καιρικές τάσεις; Τι μπορούμε να περιμένουμε;  

Η ατμόσφαιρά μας θερμαίνεται και δεν υπάρχει ουδεμία αμφιβολία γιαυτό. Κάθε μία από τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες ήταν διαδοχικά θερμότερη από οποιαδήποτε δεκαετία που προηγήθηκε από το 1850 και αυτή η τάση θα συνεχιστεί. Ακόμη και αν λάβουμε τα πιο ακραία δυνατά μέτρα για να σταματήσουμε την αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν την θέρμανση του πλανήτη, η ατμόσφαιρά μας θα υπερβεί το μέσο παγκόσμιο όριο θέρμανσης 1,5 Κελσίου που έχει τεθεί στην συμφωνία του Παρισιού, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 2040-2050. Αυτή η αύξηση θα αλλάξει τα μοτίβα ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας που οδηγούν τον καιρό και θα οδηγήσει σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες τοπικά. Οι κλιματικές ζώνες θα μετατοπιστούν προς τους πόλους, το λιώσιμο των παγετώνων, η ξηρασία, η ερημοποίηση, οι δασικές πυρκαγιές, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η εξαφάνιση των κοραλλιογενών υφάλων είναι μόνο μερικές από τις συνέπειες που θα ακολουθήσουν. Η αλλαγή των κλιματολογικών περιβαλλοντικών συνθηκών θα πραγματοποιηθεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα ώστε η φύση να μην είναι σε θέση να αντιδράσει και να προσαρμοστεί στην αλλαγή οπότε και θα δημιουργήσει τεράστια πίεση στους ζωντανούς οργανισμούς. Ο πλανήτης μας θα μετατραπεί σε ένα εντελώς διαφορετικό και ενδεχομένως αφιλόξενο περιβάλλον για τη ζωή. 

Ποια είναι η σχέση μεταξύ ακραίων καιρικών φαινομένων και κλιματικής αλλαγής;

Σύμφωνα με την 6η έκθεση αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή IPCC (AR6), υπάρχουν ικανά στοιχεία που στοιχειοθετούν ότι η κλιματική αλλαγή αυξάνει την περιοδικότητα και την ένταση ορισμένων ακραίων καιρικών φαινομένων. Είμαστε βέβαιοι ότι οι αλλαγές στη συχνότητα ή το μέγεθος της ακραίας θερμότητας και των ψυχρών φαινομένων έχουν ανθρωπογενή προέλευση και έχουμε επίσης αρκετή εμπιστοσύνη στην πρόταση ότι οι αυξήσεις των έντονων βροχοπτώσεων και η αύξηση της έντασης της ξηρασίας έχουν επίσης ανθρωπογενή προέλευση. Η επιστημονική γνώση που έχουμε αυτή τη στιγμή, μας διαβεβαιώνει ότι οι αλλαγές στην εμφάνιση ή την ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων μπορούν να αποδοθούν στο ανθρωπογενές κλίμα που προέρχεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. 

Τι μπορούμε να κάνουμε τώρα για να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής μεταβολής ; Τι πρέπει να γίνει και πότε;

Δεν υπάρχει χρόνος για εφησυχασμό.. Μπορούμε να αναλάβουμε δράση καθημερινά για να μειώσουμε το οικολογικό μας αποτύπωμα ή την επίδραση που αφήνουμε στο φυσικό περιβάλλον και τους πόρους του. Πρέπει να σταματήσουμε να θεωρούμε και να εκμεταλλευόμαστε τον πλανήτη ως ανεξάντλητη πηγή αγαθών, πρέπει να ανακυκλώνουμε όσο μπορούμε, πρέπει να καταναλώνουμε λιγότερη ενέργεια από μη ανανεώσιμες πηγές, πρέπει να ανταμείβουμε τις εταιρείες που επιβάλλουν υγιείς περιβαλλοντικές πολιτικές. Η κάθε κίνηση που γίνεται είναι και ένα μικρό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση.  Ό,τι κάνουμε τώρα θα είναι ευεργετικό για το μέλλον, και εμάς αλλά κυρίως των γενιών που θα ακολουθήσουν.

** Βασισμένο σε σχετική συνέντευξη στη Δράση Climate Pact της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δημοσιεύθηκε εδώ:

https://europa.eu/climate-pact/about/news/extreme-weather-how-it-connected-climate-change-and-what-can-we-do-about-it-2021-08-27_en

Δρ. Φίλιππος Τύμβιος, Φυσικός – Μετεωρολόγος

Enalios Media