Μετά την ανακοίνωση του αμερικανού Προέδρου στις 8 Μαρτίου 2022 ότι οι ΗΠΑ θα απαγορεύσουν τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία, μαζί με προϊόντα διύλισης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα, οι ισορροπίες στους τομείς της ενέργειας, αλλάζουν άρδην.
Η Ρωσία παράγει σχεδόν 11 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα. Χρησιμοποιεί περίπου το ήμισυ αυτής της παραγωγής για τη δική της εσωτερική ζήτηση, η έχει αυξηθεί λόγω των υψηλότερων στρατιωτικών απαιτήσεων καυσίμων, και εξάγει 5 έως 6 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα.
Σήμερα, η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός αργού πετρελαίου στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ, ενώ στην τρίτη θέση κατατάσσεται η Σαουδική Αραβία.
Η Ρωσία κέρδισε πάνω από 110 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021 από τις εξαγωγές πετρελαίου, διπλάσια από τα κέρδη της από τις εξαγωγές φυσικού αερίου.
Για τις ΗΠΑ, η Ρωσία είναι μια σχετικά μικρή πηγή πετρελαίου. Το 2021 παρείχε το οκτώ τοις εκατό των αμερικανικών εισαγωγών αργού πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου. Κατά καιρούς τα τελευταία χρόνια αυτό το μερίδιο έχει αυξηθεί, μετά από γεγονότα όπως οι κυρώσεις στη Βενεζουέλα και οι καταιγίδες που διέκοψαν την υπεράκτια παραγωγή πέρυσι στον Κόλπο του Μεξικού των ΗΠΑ.
Αλλά το ρωσικό αργό πετρέλαιο δεν είναι πραγματικά βασικό φορτίο για τα διυλιστήρια των ΗΠΑ, σε αντίθεση με την Ευρώπη όπου οι ρωσικές εισαγωγές αντιπροσωπεύουν το 46% των στερεών καυσίμων της, το 38% του φυσικού αερίου και το 26% του αργού πετρελαίου.
Για να είναι αποτελεσματικές, οι κυρώσεις πρέπει να επιβληθούν από μία σειρά χωρών.
Η πρόκληση για τη θέσπιση παρόμοιων κυρώσεων είναι πολύ πιο δύσκολη για την Ευρώπη. Το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο είναι παραγωγός πετρελαίου, απαγορεύει επίσης τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, αλλά η ένταξη άλλων χωρών της G-7 όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ιαπωνία θα είναι μια δύσκολη διαδικασία. Δεν είναι αδύνατο, αλλά η Γερμανία –η μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη– επί του παρόντος καθυστερεί, αν και κάνει σχέδια να βρει εναλλακτικές λύσεις.
Περίπου το ήμισυ του εξαγόμενου πετρελαίου της Ρωσίας αποστέλλεται σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Πολωνία, η Φινλανδία, η Λιθουανία, η Ελλάδα, η Ρουμανία και η Βουλγαρία. Η Κίνα είναι ένας άλλος μεγάλος αγοραστής: εισάγει 1,6 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα ρωσικού αργού πετρελαίου.
Μένει να δούμε αν η Κίνα θα αγοράσει επιπλέον ποσότητες ρωσικού πετρελαίου, το οποίο είναι πιθανό να έχει μεγάλη έκπτωση και θα το ανταλλάξει απελευθερώνοντας άλλα βαρέλια που θα μπορούσαν να συλλεχθούν από τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια. Η Ινδία έχει ήδη αγοράσει ρωσικά φορτία αργού με μεγάλη έκπτωση.
Δεδομένου ότι το πετρέλαιο είναι ένα σχετικά ανταλλάξιμο παγκόσμιο εμπόρευμα, τουλάχιστον ορισμένες από τις εξαγωγές αργού της Ρωσίας στην Ευρώπη και σε άλλες χώρες που ενδέχεται να επιλέξουν να ακολουθήσουν τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο στην επιβολή πετρελαϊκών κυρώσεων, ενδέχεται να καταλήξουν να σταλούν κάπου αλλού.
Αυτό θα απελευθέρωσε άλλες προμήθειες από πηγές όπως η Νορβηγία, η Αγκόλα και η Σαουδική Αραβία για να ανακατευθυνθούν πίσω στην Ευρώπη.
Το πετρέλαιο της Ρωσίας έχει υψηλή περιεκτικότητα σε θείο και άλλες ακαθαρσίες, επομένως η διύλισή του απαιτεί εξειδικευμένο εξοπλισμό, άρα δεν μπορεί να πουληθεί πουθενά. Αλλά άλλοι Ασιάτες αγοραστές μπορούν να το πάρουν, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας και της Ταϊλάνδης.
Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ θα μπορούσαν ταυτόχρονα να αυξήσουν τις πωλήσεις αργού πετρελαίου από τα εθνικά στρατηγικά τους αποθέματα για να μειώσουν το πλήγμα τυχόν περαιτέρω περιορισμών στις εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου στην G-7. Οι ΗΠΑ πωλούν ήδη 1,3 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα από το Στρατηγικό Απόθεμα Πετρελαίου τους και έχουν πει ότι θα αυξήσουν αυτές τις ροές. Η Κίνα έχει επίσης απελευθερώσει πετρέλαιο από τα εθνικά στρατηγικά αποθέματά της, για να βοηθήσει στη μείωση των τιμών του πετρελαίου.
Οι ΗΠΑ και άλλα μέλη της G-7, θα μπορούσαν επίσης να ζητήσουν από τις χώρες της Μέσης Ανατολής να χαλαρώσουν τους περιορισμούς προορισμού στις αποστολές αργού πετρελαίου τους και να πιέσουν χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία να ανακατευθύνουν άλλα πετρέλαια, παρόμοιας ποιότητας με το ρωσικό πίσω στην Ευρώπη, εάν και όταν αυξήσουν τις αγορές από τη Μόσχα. Τέτοια βήματα θα βοηθούσαν στη βελτίωση της πρόσθετης ανοδικής επίδρασης των τιμών, τυχόν μελλοντικών περιορισμών της G-7 στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου.
Δεν είναι βέβαιο ότι η Κίνα και η Ινδία θα συνεργαστούν, αλλά θα ήταν προς το συμφέρον τους να το κάνουν, καθώς θεωρούνται σημαντικοί εισαγωγείς πετρελαίου και δεν θα ήθελαν να δουν υψηλότερες τιμές του αργού πετρελαίου.
