Ο υδράργυρος συσσωρεύεται κυρίως στα ψάρια και τα θαλασσινά, όπου μπορεί να βρεθεί σε μεγαλύτερες ή μικρότερες ποσότητες, ανάλογα με το είδος, το μέγεθος και τη θέση τους στην τροφική αλυσίδα.
Ορισμένα είδη θαλασσινών περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις υδραργύρου, ενώ άλλα έχουν χαμηλότερες ποσότητες και θεωρούνται ασφαλέστερα για κατανάλωση, ιδιαίτερα για ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού (π.χ., έγκυες γυναίκες, παιδιά).
Παρόλο, δηλαδή, που έχει καθιερωθεί στον δημόσιο διάλογο πως ο τόνος έχει υψηλές συγκεντρώσεις υδραργύρου, η πραγματικότητα είναι ιδιαίτερα διαφορετική καθώς κι άλλα τρόφιμα, που τρώγονται καθημερινά, εμπεριέχουν το φυσικό βαρύ μέταλλο.
Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο
- Μεγάλα ψάρια:
- Ξιφίας
- Καρχαρίας
- Τόνος (κυρίως γαλάζιου πτερυγίου)
- Μακρύπτερος τόνος (άλμπακορ)
- Ορισμένα άλλα είδη:
- Βασιλική σκορπίνα
- Μπακαλιάρος Ατλαντικού
- Ροφός
- Σκουμπρί (βασιλικού μεγέθους)
Τροφές με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο (συνήθως ασφαλέστερες)
- Μικρότερα ψάρια:
- Σαρδέλες
- Γαύρος
- Μπακαλιάρος
- Σολομός (ιδιαίτερα ο άγριος)
- Τιλάπια
- Οστρακοειδή και άλλα θαλασσινά:
- Γαρίδες
- Καβούρια
- Χτένια
- Αστακός
Επιπτώσεις του υδραργύρου στην υγεία
Η έκθεση σε υδράργυρο μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό:
- Βλάβη στις εγκεφαλικές λειτουργίες: Ο υδράργυρος επιδρά αρνητικά στις νευρολογικές λειτουργίες, ιδιαίτερα σε παιδιά και έγκυες γυναίκες.
- Γενετικές αλλοιώσεις: Μπορεί να επηρεάσει το DNA, προκαλώντας χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
- Αλλεργικές αντιδράσεις: Σε ορισμένα άτομα προκαλεί κνησμό, κόπωση και πονοκεφάλους.
- Αναπαραγωγικές διαταραχές: Μπορεί να βλάψει το σπέρμα, να αυξήσει τον κίνδυνο γενετικών ανωμαλιών και αποβολών.
Πρόληψη και αντιμετώπιση δηλητηρίασης από υδράργυρο
Η θεραπευτική προσέγγιση για τη δηλητηρίαση από υδράργυρο εξαρτάται από τη μορφή και τη σοβαρότητα της έκθεσης, καθώς και από το αν είναι οξεία ή χρόνια:
- Απομάκρυνση από την πηγή έκθεσης: Η απομάκρυνση του ατόμου από την πηγή υδραργύρου είναι το πρώτο βήμα.
- Φαρμακευτική αγωγή: Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι γιατροί μπορεί να χορηγήσουν χηλικές ενώσεις, όπως η διμερκαπρόλη ή το DMSA, που δεσμεύουν τον υδράργυρο και βοηθούν στην αποβολή του. Αυτά τα φάρμακα είναι αποτελεσματικά σε δηλητηρίαση από ανόργανο υδράργυρο αλλά όχι από οργανικό.
- Προληπτικά μέτρα:
- Αποφυγή χρήσης συσκευών με υδράργυρο: Η αντικατάσταση συσκευών και θερμομέτρων που περιέχουν υδράργυρο είναι σημαντική.
- Περιορισμός κατανάλωσης μεγάλων ψαριών: Η κατανάλωση ψαριών υψηλής περιεκτικότητας σε υδράργυρο, ιδιαίτερα από περιοχές με ρύπανση, θα πρέπει να αποφεύγεται.
- Σωστή διαχείριση απορριμμάτων με υδράργυρο: Η απόρριψη συσκευών με υδράργυρο πρέπει να γίνεται σωστά, ώστε να αποφεύγεται η έκθεση, ειδικά για τα παιδιά.
Η λήψη προληπτικών μέτρων και η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι ουσιαστική για την προστασία από τους κινδύνους του υδραργύρου.