Ο αυτόματος πιλότος, ο οποίος δεν απενεργοποιήθηκε την κατάλληλη ώρα, αποτέλεσε την άμεση αιτία της προσάραξης και βύθισης του πλοίου HMNZS Manawanui. Αυτή η σοβαρή παράλειψη ξεκίνησε μια σειρά συμβάντων που περιλάμβαναν μια σειρά ανθρωπίνων λαθών. Το πλήρωμα απέτυχε να αντιληφθεί ότι το πλοίο παρέμενε σε αυτόματη λειτουργία και νόμιζαν λανθασμένα ότι η μη ανταπόκριση του πλοίου στις αλλαγές κατεύθυνσης οφειλόταν σε βλάβη του συστήματος ελέγχου ώθησης. Ως αποτέλεσμα, το πλοίο διεξήγαγε ερευνητικές εργασίες στο νότιο τμήμα της Σαμόα υπό συνθήκες ισχυρών ανέμων, έως 25 κόμβους, και μέτριο κύμα.
Περίπου στις 18:15, το πλήρωμα επιχείρησε μια στροφή ρουτίνας προς τα δεξιά σε πορεία 340 μοιρών αλλά το πλοίο δεν ανταποκρίθηκε όπως αναμενόταν. Οι προσπάθειες για χειροκίνητο έλεγχο αποδείχθηκαν μάταιες εξαιτίας της λειτουργίας του αυτόματου πιλότου. Το αποτέλεσμα ήταν το πλοίο να επιταχύνει προς τον ύφαλο, όπου προσάραξε για πρώτη φορά περίπου στις 18:17 με ταχύτητα πάνω από 10 κόμβους, και συνέχισε να προσκρούει σε διάφορα σημεία μέχρι να ακινητοποιηθεί.
Η κατάσταση εξομαλύνθηκε λίγο αργότερα όταν το πλήρωμα κατάφερε να απενεργοποιήσει τον αυτόματο πιλότο και να ανακτήσει τον έλεγχο του συστήματος προώθησης. Όμως, οι προσπάθειες να αποκολληθεί το πλοίο από τον ύφαλο απέβησαν άκαρπες. Τελικά, μισή ώρα μετά την αρχική προσάραξη, πάρθηκε η απόφαση να εγκαταλειφθεί το πλοίο. Οι εν λειτουργία γεννήτριες συνέβαλαν σημαντικά στην επιτυχή εκκένωση του πλοίου, αποτρέποντας σοβαρούς τραυματισμούς ή θανάτους, αλλά αργότερα προκάλεσαν μια σειρά από πυρκαγιές που επέφεραν την ανατροπή και βύθιση του πλοίου το επόμενο πρωί.
Ο Αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού, σημείωσε ότι η τυπική διαδικασία θα έπρεπε να είχε ωθήσει το πλήρωμα να ελέγξει αν το πλοίο ήταν υπό χειροκίνητο έλεγχο. Οι Νεοζηλανδικές Ένοπλες Δυνάμεις σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν μια πιο εκτενή έρευνα το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πειθαρχικές διαδικασίες εναντίον του πληρώματος.
