Αντιμέτωπη με μία ακόμα γεωπολιτική κρίση βρίσκεται η ποντοπόρος ναυτιλία, η οποία μάλιστα έρχεται αμέσως μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και νωρίτερα την πανδημική κρίση, επιβεβαιώνοντας εκείνους που ανέφεραν ότι ο κλάδος θα πρέπει να προσαρμοστεί σε ένα περιβάλλον διαδοχικών κρίσεων.
Μέχρι στιγμής, οι πρώτες εκτιμήσεις αναλυτών αναφέρουν ότι ο πόλεμος στην Μέση Ανατολή, θα έχει άμεση επίπτωση στην ναυλαγορά, ιδίως μάλιστα αν επεκταθεί σε περιφερειακό επίπεδο. Ο λόγος είναι ότι στην περιοχή βρίσκονται δύο από τους σημαντικότερους κόμβους της παγκόσμιας ναυτιλίας, η Διώρυγα του Σουέζ και τα στενά του Χορμούζ.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, εφόσον επεκταθεί η σύρραξη, η Διώρυγα του Σουέζ είναι πιθανό να κλείσει για ένα διάστημα. Αυτό είχε συμβεί και στο παρελθόν, τόσο στην περίπτωση του πολέμου του 1956, όσο και σε εκείνον της περιόδου 1967-75. Σε ένα τέτοιο σενάριο, τα πλοία, κυρίως φορτηγά και μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, θα χρειαστεί να ακολουθήσουν εναλλακτικές διαδρομές, γύρω από την Αφρική, προκειμένου να προσεγγίσουν την Ευρώπη και τις αγορές της Μεσογείου.
Αυτό σημαίνει, ότι τα πλοία θα χρειάζονται περισσότερες ημέρες για να ολοκληρώσουν το ίδιο ταξίδι, με αποτέλεσμα να μειωθεί η προσφορά τονάζ και συνεπώς να αυξηθούν οι ναύλοι. Από την άλλη πλευρά, επισημαίνεται ότι ειδικά σε ό,τι αφορά τις μεταφορές εμπορευματοκιβωτίων, ο κίνδυνος για μεγάλη διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, τουλάχιστον σε διεθνές επίπεδο, είναι σχετικά περιορισμένος.
Τα δύο βασικά λιμάνια του Ισραήλ, το Άσντοντ και η Χάιφα είναι υπεύθυνα για μόλις το 0,4% της συνολικής διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων, κάτι που σημαίνει ότι προς το παρόν, δεν απειλείται συνολικά το εμπόριο στην περιοχή. Αυτό ασφαλώς θα αλλάξει άρδην, αν ο πόλεμος επεκταθεί και σε γύρω χώρες, όπως π.χ. η Αίγυπτος και χρειαστεί να σταματήσει η λειτουργία της Διώρυγας του Σουέζ.
Ιδιαίτερης μνείας χρήζει και η περίπτωση της ΖΙΜ, της μεγαλύτερης ναυτιλιακής εταιρείας του Ισραήλ και της 10ης μεγαλύτερης εταιρείας μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων παγκοσμίως. Η εταιρεία είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και εδρεύει στην Χάιφα. Όπως ανέφερε στα μέσα της εβδομάδας, οι υπηρεσίες της στο Ισραήλ πιθανώς να αντιμετωπίσουν πρόβλημα, όχι μόνο λόγω της ανασφάλειας στα λιμάνια, αλλά κι επειδή η ΖΙΜ απασχολεί εργαζόμενους, που αναμένεται να κληθούν να πολεμήσουν.
Σημειωτέον, ότι το κράτος του Ισραήλ διατηρεί μια «χρυσή» μετοχή στην ΖΙΜ, που του επιτρέπει να χρησιμοποιεί τα πλοία της για λόγους εθνικής ασφάλειας, ή προκειμένου να αντιμετωπιστούν έκτακτες συνθήκες, όπως η υφιστάμενη. Προς το παρόν πάντως, η κυβέρνηση δεν έχει κάνει χρήση του δικαιώματος αυτού.
Δύσκολη «εξίσωση» για την ποντοπόρο ναυτιλία τα Στενά του Χορμούζ
Σε αντίθεση με τη Διώρυγα του Σουέζ, τα στενά του Χορμούζ είναι μια κλειστή ζώνη, η οποία αν κλείσει, θα εγκλωβίσει τις εξαγωγές ενός σημαντικού ποσοστού της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, καθώς από εκεί περνά το μεγαλύτερο μέρος των φορτίων της Μέσης Ανατολής. Εκ των πραγμάτων, μια τέτοια εξέλιξη, θα αυξήσει κατακόρυφα τις τιμές του πετρελαίου και παράλληλα θα περιορίσει σημαντικά την παγκόσμια προσφορά πετρελαίου.
Οι χώρες που εισάγουν πετρέλαιο από τη Μέση Ανατολή θα αναζητήσουν άλλες αγορές για να καλύψουν τις ανάγκες τους, κάτι που πιθανώς να λειτουργήσει θετικά για την ναυλαγορά, ωστόσο, τα φορτία αυτά δεν μπορούν να αντικατασταθούν πλήρως από άλλες αγορές. Αυτό σημαίνει ότι θα περιοριστεί η ζήτηση φορτίων και μάλιστα σε βαθμό μεγαλύτερο από το όποιο όφελος θα προκύψει από την ανάγκη κάλυψης μεγαλύτερων αποστάσεων από τα πλοία.
Ωστόσο, μια πιο πιθανή εξέλιξη, τουλάχιστον άμεσα, θεωρείται από αρκετούς η αυστηρότερη επιτήρηση από τις ΗΠΑ των εξαγωγών πετρελαίου από το Ιράν, που θα έχει θετικό αντίκτυπο στους ναύλους των δεξαμενόπλοιων. Η διακυβέρνηση Μπάιντεν έχει δεχθεί κριτική για την χαλάρωση των κυρώσεων προς το Ιράν, που έχει επιτρέψει την αύξηση των εξαγωγών του, άρα και των εσόδων του, με τα οποία, όπως υποστηρίζουν κάποιοι, έχουν χρηματοδοτηθεί οι εχθροί του Ισραήλ.
Όπως ανέφερε στις αρχές της εβδομάδας, ο ναυλομεσιτικός οίκος BRS, «η αμερικανική κυβέρνηση είχε χαλαρώσει την στάση της προς το Ιράν το τελευταίο διάστημα, επιτρέποντας την αύξηση των εξαγωγών ιρανικού πετρελαίου κατά 600.000 βαρέλια/ημέρα, από τις αρχές του χρόνου και μέχρι σήμερα». Κατά τους αναλυτές του BRS, αν μειωθούν οι εξαγωγές πετρελαίου από το Ιράν, λόγω των δεσμών του με την Χαμάς, το πιθανότερο είναι να αλλάξει στρατηγική η Σαουδική Αραβία και να διαφοροποιήσει την μέχρι σήμερα στάση της, για εθελοντικό περιορισμό της ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου.
Μια τέτοια αλλαγή θα ήταν θετική για τους ναύλους στην σποτ αγορά για τα δεξαμενόπλοια αργού πετρελαίου, που μεταφέρουν το πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας και δεν εμπλέκονται στο εμπόριο με το Ιράν.
