Νέα

• ΓΕΥΣΕΙΣ ΑΠΟ ΘΑΛΑΣΣΑ
• 07/03/2022

Ψάρια – Οι πολύτιμες μπλε πρωτεϊνες στη διατροφή μας

Η παγκόσμια αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού (από 7 σε 9 δισ. μέχρι το 2050) και η ανάγκη για απομάκρυνση από τις ισχύουσες εντατικές μεθόδους παραγωγής τροφίμων μας προτρέπουν να εισάγουμε νέες συνήθειες στο τραπέζι μας.

Το φαγητό μας, η παραδοσιακή μας κουζίνα, αυτό που συνηθίζαμε να τρώμε ως λαός επί πολλά χρόνια, άλλαξε δραστικά τα τελευταία εκατό χρόνια και φυσικά συνεχίζει να προσαρμόζεται στις κοινωνικές ανάγκες και τις τεχνολογικές καινοτομίες.

Αν και υπάρχει μια τάση προς τα βιολογικά τρόφιμα γενικά, στην Ελλάδα δεν έχει παρατηρηθεί κάποια αξιόλογη στροφή προς τα βιολογικά ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας. Η  βασικότερη αιτία είναι η αυξημένη τιμή τους σε σχέση με τα μη βιολογικά.

Διεθνείς οργανισμοί όπως ο ΟΗΕ έχουν συμπεριλάβει στους μελλοντικούς παγκόσμιους στόχους τους την εξαφάνιση της πείνας αλλά και την παραγωγή αρκετής τροφής κυρίως με βιολογικές μεθόδους, καλώντας όλες τις κυβερνήσεις να αναπροσαρμόσουν τους κλιματικούς νόμους τους και την παραγωγή τροφής στα εδάφη τους χρησιμοποιώντας τεχνολογικές καινοτομίες που αυξάνουν την παραγωγή ανθρώπινης τροφής με παράλληλα κοινωνικά οφέλη και χωρίς να επιβαρύνουν το περιβάλλον.

Το στοίχημα είναι μεγάλο και οι παγκόσμιες πολιτικές κρίσεις, όπως της Ουκρανίας, δεν βοηθούν, αντίθετα στέλνουν τέτοιες νομοθετικές αλλαγές στα μετόπισθεν, δίνοντας προτεραιότητα στα θέματα εθνικής άμυνας και εξοπλισμών.  

Τι άλλαξε στην καθημερινότητά μας;

Με αυτά κατά νου και από συνειδητή επιλογή ή λόγω δυσανεξιών και προτιμήσεων, όντως μερικοί από εμάς έχουμε μειώσει το μοσχαρίσιο κρέας σε μία φορά την εβδομάδα, δείχνουμε προτίμηση στο ψωμί χωρίς γλουτένη, στα γλυκά χωρίς ζάχαρη, στα γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, διαπραγματευόμαστε τον χορτοφαγικό ή βίγκαν τρόπο διατροφής, δοκιμάσαμε από περιέργεια ακόμα και το κρέας από φυτική βάση ή παρασκευασμένο σε εργαστήρια ή αγοράσαμε –ίσως εν αγνοία μας– τρόφιμα από μεταλλαγμένους σπόρους, συνήθειες που μόλις την περασμένη δεκαετία φάνταζαν μακρινό μέλλον και επιστημονική φαντασία. 

Όταν η διατροφή αλλάζει, πολλές φορές ξεπηδούν νέοι αστικοί μύθοι, παρατηρείται μια γενική επιφύλαξη και παραπληροφόρηση που κάνει τους ανθρώπους να αναρωτιούνται ολοένα και περισσότερο για την αλήθεια και το μέλλον της τροφής μας. 

Δηλαδή, τι θα τρώμε;

Ας ρωτήσουμε καλύτερα πώς θα τρώμε: από τον ΟΗΕ και την Ε.Ε., για παράδειγμα, καλούμαστε να τρώμε πιο συνειδητά, με επιλογές που δεν θα επιβαρύνουν την υγεία μας αλλά ούτε και το φυσικό περιβάλλον. Η πρωτεΐνη μας (απαραίτητη στην ανθρώπινη δίαιτα) θα είναι περισσότερο φυτικής προέλευσης ή από ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας και λιγότερο από ζώα εντατικής εκτροφής (όπως το μοσχάρι, το αρνί και το κοτόπουλο) και –ας ελπίσουμε– θα μάθουμε να μην πετάμε τόσο φαγητό όπως κάναμε μέχρι σήμερα.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αν ο καθένας μας υιοθετούσε έστω και μία από αυτές τις πρακτικές στις καθημερινές του συνήθειες θα ήμασταν πιο υγιείς, το φαγητό που παράγεται τώρα θα επαρκούσε για περισσότερους ανθρώπους στον πλανήτη, ενώ το περιβάλλον θα επιβαρυνόταν λιγότερο, διατηρώντας το κλίμα σε φυσιολογικά επίπεδα. Η κλιματική κρίση, έχει αποδειχθεί, είναι αποτέλεσμα ανθρώπινων πράξεων και πολιτικής αδιαφορίας. 

Οι πολύτιμες μπλε πρωτεΐνες

Το ψάρι, με την άριστης ποιότητας, εύπεπτη και εύκολα αφομοιώσιμη πρωτεΐνη, τα πολύτιμα Ω3 και τα χαμηλά λιπαρά του, πολλές φορές θεωρείται όχι μόνο μια περίφημη τροφή αλλά και μια λύση στο ανθρώπινο μενού του μέλλοντος, που πάντα θα χρειάζεται κάποιου είδους πρωτεΐνη.

Έτσι, και επειδή οι θάλασσες και τα ποτάμια μας δεν παρέχουν πλέον την απαιτούμενη ποσότητα ψαριών, λόγω της υπεραλίευσης, η ιχθυοκαλλιέργεια μάλλον θα παίξει παγκόσμια σημαντικότατο ρόλο στην εξασφάλιση αρκετής και θρεπτικής τροφής για τον άνθρωπο. Το 56% όλων των ψαριών που παράγονται διεθνώς προέρχονται από ιχθυοκαλλιέργειες, κυρίως σε θαλάσσια ύδατα. 

Τα στερεότυπα και τα ερωτήματα γύρω από την ιχθυοκαλλιέργεια είναι πολλά: οι περισσότεροι μεσογειακοί λαοί, έχουμε μια πολιτισμική σχέση με την ελεύθερη αλιεία και μια ρομαντική εικόνα γι’ αυτήν, με συνέπεια το ψάρι καλλιέργειας ακόμα να ξενίζει – ενώ έχουμε αποδεχθεί το κοτόπουλο ή το μοσχάρι ή το κουνέλι, ακόμα και τα μύδια εκτροφής και όχι ελεύθερης βοσκής εδώ και δεκαετίες.

Στην ψαροταβέρνα θα ρωτήσουμε αν είναι πελαγίσιο το ψάρι πριν αποφασίσουμε, ενώ στις ψησταριές ποτέ κανένας δεν αναρωτήθηκε αν τα αρνίσια παϊδάκια προέρχονται από πρόβατο ελεύθερης βοσκής ή από φάρμα εκτροφής.