Ένα φυσικό ηχητικό τοπίο στον ωκεανό είναι θεμελιώδες για μία υγιή θαλάσσια ζωή, αλλά αυτό χάνεται από μια ολοένα και πιο έντονη κακοφωνία από ανθρώπινες δραστηριότητες.
Σύμφωνα με την πρώτη ολοκληρωμένη αξιολόγηση του θέματος, οι επιστήμονες τονίζουν ότι οι ζημιές που προκαλούνται από τον θόρυβο είναι εξίσου επιβλαβείς με την υπεραλίευση, τη ρύπανση και την κλιματική κρίση.
Ωστόσο, παραβλέπονται επικίνδυνα. Από την άλλη, τα καλά νέα είναι ότι ο θόρυβος μπορεί να σταματήσει αμέσως και δεν έχει καθυστερημένα αποτελέσματα, όπως συμβαίνει με τα υπόλοιπα προβλήματα. Τα ζώα της θάλασσας μπορούν να ακούσουν σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις από ό, τι μπορούν να δουν ή να μυρίσουν, καθιστώντας τον ήχο, στοιχείο ζωτικής σημασίας για πολλές πτυχές της ζωής τους.
Από τις φάλαινες έως τα οστρακοειδή, οι εκπρόσωποι της θαλάσσιας ζωής χρησιμοποιούν τον ήχο για να πιάσουν το θήραμά τους, να πλοηγηθούν με ασφάλεια στη θάλασσα, να υπερασπιστούν το έδαφός τους, να προσελκύσουν συντρόφους, καθώς και να προειδοποιήσουν για επιθέσεις από άλλα είδη.
Η ηχορύπανση ωστόσο αυξάνει ακόμα και τον κίνδυνο θανάτου. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων καθιστούν επίσης τους ωκεανούς πιο όξινους, πράγμα που σημαίνει ότι το νερό μεταφέρει τον ήχο, οδηγώντας σε έναν ακόμη πιο θορυβώδη ωκεανό, αναφέρουν οι ερευνητές. Ωστόσο, η μετακίνηση θαλάσσιων θηλαστικών και καρχαριών σε περιοχές που ήταν πολύ θορυβώδεις- μετά και την πανδημία που μείωσε την κυκλοφορία στους ωκεανούς- έδειξε ότι η θαλάσσια ζωή θα μπορούσε να ανακάμψει γρήγορα από την ηχορύπανση, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
«Όλα τα είδη, από το μικρότερο πλαγκτόν μέχρι τους καρχαρίες αισθάνονται το ακουστικό τους περιβάλλον», δήλωσε ο καθηγητής Steve Simpson στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ στην Αγγλία. «Ως αποτέλεσμα, τα ζώα πρέπει να παράγουν ήχο για να επικοινωνήσουν, αλλά και για να λάβουν ήχο».
Παρομοίασε δε, την ηχορύπανση σαν «ακουστική ομίχλη» στον ωκεανό. «Τα θαλάσσια ζώα μπορούν να δουν μόνο δεκάδες μέτρα μακριά και μπορούν να μυρίσουν από εκατοντάδες μέτρα απόσταση. Αλλά μπορούν να ακούσουν από απόσταση ολόκληρων ωκεανών» δήλωσε ο καθηγητής Carlos Duarte στο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας του King Abdullah στη Σαουδική Αραβία, ο οποίος ηγήθηκε της ανασκόπησης της έρευνας.
Πρόσθεσε δε ότι οι σημαντικές εκτιμήσεις για την υγεία του ωκεανού παράβλεπαν μέχρι πρόσφατα, τις επιπτώσεις του θορύβου. «Ωστόσο, η επιστημονική βιβλιογραφία, όταν διαβάζεται προσεκτικά, παρέχει πειστικά στοιχεία ότι ο θόρυβος που προκαλείται από τον άνθρωπο είναι μια σημαντική πηγή διαταραχής του θαλάσσιου οικοσυστήματος» δήλωσε.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, ανέλυσε περισσότερες από 500 μελέτες που αξιολόγησαν τις επιπτώσεις του θορύβου στη θαλάσσια ζωή.
Περίπου το 90% των μελετών διαπίστωσε σημαντική βλάβη στα θαλάσσια θηλαστικά, όπως οι φάλαινες, οι φώκιες και τα δελφίνια και το 80% εντόπισε επιπτώσεις στα ψάρια και τα ασπόνδυλα. «Ο ήχος είναι ένα θεμελιώδες συστατικό των οικοσυστημάτων και οι επιπτώσεις (από τον θόρυβο) είναι διαδεδομένες, επηρεάζοντας τα ζώα σε όλα τα επίπεδα», καταλήγει η ανάλυση.
Ο πιο προφανής αντίκτυπος είναι από στρατιωτικές δραστηριότητες και σεισμικές έρευνες που μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και κώφωση σε θαλάσσια είδη. Παράλληλα, οι κοινές φάλαινες παράγουν ήχους για να βοηθήσουν την ομαδική συνοχή και την αναπαραγωγή, ταξιδεύοντας στους ωκεανούς και οι μεγάπτερες φάλαινες τραγουδούν σύνθετα τραγούδια ζευγαρώματος, με τις δικές τους διαλέκτους.
Οι γαλάζιες φάλαινες και διάφορα δελφίνια και φώκιες χρησιμοποιούν σόναρ για να απομακρύνουν το θήραμά τους. Άλλα ζώα χρησιμοποιούν τον ήχο για να ταΐσουν τα μικρά τους. Για παράδειγμα, μερικές γαρίδες παράγουν έναν ήχο σαν να σπάει κάτι για να αναισθητοποιήσουν το θήραμά τους.
Ωστόσο, τα τελευταία 50 χρόνια, η αυξημένη ναυτιλία ενίσχυσε τον θόρυβο χαμηλών συχνοτήτων σε μεγάλες διαδρομές κατά 32 φορές, όπως αναφέρει η έρευνα.
Τα αλιευτικά σκάφη χρησιμοποιούν σόναρ για να βρουν κοπάδια ψαριών και οι μηχανότρατες βυθού δημιουργούν θόρυβο. Η κατασκευή και λειτουργία πετρελαιοκηλίδων και υπεράκτιων αιολικών πάρκων προκαλεί επίσης ηχορύπανση, όπως και η έκρηξη βομβών που έχουν απομείνει από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη Βόρεια Θάλασσα.
«Τα ψάρια, τα μύδια, τα καβούρια και τα κοράλλια ακούν ήχο και τον χρησιμοποιούν για να βρουν υγιή μέρη για να φτιάξουν το σπίτι τους», δήλωσε ο Simpson. «Έτσι, ο θόρυβος από τη ναυτιλία για παράδειγμα αφαιρεί αυτή την αίσθηση. Αυτό σημαίνει επίσης ότι οι φάλαινες που θα μπορούσαν να είχαν ζήσει σε μια οικογένεια και να κυνηγούν πάνω από εκατοντάδες μίλια, πλέον πρέπει να ζουν σε απόσταση 10 μιλίων η μία από την άλλη για να είναι σε θέση να επικοινωνήσουν.»
Ανακαλύψαμε επίσης, ότι ο θόρυβος προκαλεί άγχος στα θαλάσσια ζώα με αποτέλεσμα να λαμβάνουν κακές αποφάσεις που συχνά οδηγούν στον θάνατό τους», είπε, σημειώνοντας ότι ο θόρυβος από τα μηχανοκίνητα σκάφη στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο στην Αυστραλία οδηγεί σε διπλάσια ποσοστά θνησιμότητας σε σχέση με απειλές από τα αρπακτικά ζώα.
«Ο υποβρύχιος θόρυβος είναι μια σοβαρή ανησυχία και αυξάνεται συνεχώς», δήλωσε ο καθηγητής Daniel Pauly στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά, ο οποίος δεν είναι μέλος της ομάδας αξιολόγησης.
«Τα υποβρύχια ηχητικά κύματα είναι πολύ πιο βίαια από τα ηχητικά κύματα στον αέρα» τόνισε. Σύμφωνα με την αναθεώρηση της έρευνας, υπάρχουν λύσεις.
Ο εξοπλισμός πέντε μεγάλων πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων της Maersk το 2015 αποδεικνύουν ότι τα νέα σχέδια στους έλικες μειώνουν τον θόρυβο και επίσης αυξάνουν την απόδοση του καυσίμου. Οι πιο ήσυχοι έλικες είναι η πρώτη προτεραιότητα, δήλωσε ο Duarte.
Οι ηλεκτρικοί κινητήρες είναι μια άλλη πιθανή λύση, όπως και οι μικρές μειώσεις στην ταχύτητα. Για παράδειγμα, η μείωση των ταχυτήτων στη Μεσόγειο από 15,6 σε 13,8 κόμβους μείωσε τον θόρυβο κατά 50% μεταξύ 2007 και 2013.